بررســی پســتانداران در معــرض خطــر انقــراض در ایــران مطالعه موردی شش گونه منتخب

نوع مقاله : مقاله

نویسنده

دانشکده منابع طبیعی،گروه محیط زیست

چکیده

پستانداران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رده‌های جانوری، نقش کلیدی در حفظ تنوع زیستی و توازن طبیعی ایفا می‌کنند. این گروه با 28 راسته و 5416 گونه، ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند خونگرمی و توانایی سازگاری در زیستگاه‌های متنوع دارند. درحال‌حاضر، بیش از 28 درصد از گونه‌های ارزیابی‌شده جانوری، معادل 45,300 گونه، در معرض خطر انقراض قرار دارند که بخش قابل‌توجهی از آن‌ها را پستانداران تشکیل می‌دهند. ایران، به دلیل موقعیت جغرافیایی و تنوع اقلیمی، با 209 گونه شناخته‌شده، 7.3 درصد از تنوع جهانی پستانداران را به خود اختصاص داده و به‌عنوان یکی از کشورهای غنی از این نظر شناخته می‌شود. کوه‌های البرز و زاگرس از مهم‌ترین زیستگاه‌های پستانداران در ایران هستند و تنوع بالای گونه‌ها را در خود جای‌داده‌اند. اهمیت این گونه‌ها، علاوه بر اکولوژیکی، در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و زنجیره غذایی نیز مشهود است. با توجه به تهدیداتی نظیر تخریب زیستگاه، شکار غیرمجاز و تغییرات اقلیمی، حفاظت از پستانداران و زیستگاه‌های آن‌ها برای پایداری اکوسیستم و تنوع زیستی ایران امری ضروری است. در این مطالعه، شش گونه پستاندار شاخص ایران که توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در فهرست گونه‌های درخطر انقراض قرار دارند، موردبررسی قرار می‌گیرند. این گونه‌ها با توجه به ویژگی‌های زیستگاهی خاص و تهدیدات متعددی که آن‌ها را تحت‌فشار قرار داده‌اند، به‌عنوان گونه‌های کلیدی برای حفاظت از تنوع زیستی ایران شناسایی‌شده‌اند. هدف این تحقیق، بررسی وضعیت حفاظتی، مطالعات انجام‌شده بر روی شش گونه شاخص و شناسایی تهدیدات و خلأهای پژوهشی مرتبط با آن‌ها است. این مقاله با تمرکز بر تحلیل یافته‌های موجود، تلاش دارد تا کمبودهای تحقیقاتی را شناسایی و مسیر پژوهش‌های آینده را مشخص کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Survey of Endangered Mammals in Iran A Case Study of Six Selected Species

نویسنده [English]

  • Fatemeh Gholami
Faculty of Natural Resources, Department of Environment
چکیده [English]

Mammals, as one of the most important animal classes, play a key role in maintaining biodiversity and ecological balance. With 28 orders and 5,416 species, they possess unique traits such as endothermy and adaptability to diverse habitats. Currently, over 28% of assessed animal species, equivalent to 45,300 species, face the threat of extinction, with a significant proportion being mammals. Due to its geographical position and climatic diversity, Iran hosts 209 recognized mammal species, accounting for 7.3% of global mammalian diversity, making it one of the world's richest countries in this regard. The Alborz and Zagros mountain ranges are among the most important mammalian habitats in Iran, harboring high species diversity. Beyond their ecological significance, mammals have considerable economic, cultural, and trophic importance. Given threats such as habitat destruction, illegal hunting, and climate change, conserving mammals and their habitats is essential for the sustainability of Iran’s ecosystems and biodiversity. This study examines six key mammal species in Iran, identified by the Department of Environment as endangered. Due to their specific habitat requirements and various pressures, these species are considered critical for biodiversity conservation in Iran. The aim of this study is to assess the conservation status, review existing studies on six key species, and identify threats and research gaps related to them. This article focuses on analyzing current findings to highlight research deficiencies and outline directions for future studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • biodiversity
  • Iran
  • Mammals
  • IUCN

مراجع

امیدی، مریم، کابلی، محمد، کرمی، محمود، سلمان ماهینی، عبدالرسول، و حسن زاده کیابی، بهرام. (1389). مدل سازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) به روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی (ENFA) در پارک ملی کلاه قاضی, استان اصفهان. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 12(1 (مسلسل 44))، 137-148. https://sid.ir/paper/473811/fa.
پورسالم, صادق, نسب, ا., مددی, & دلشب. (2021). ارزیابی و مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) در منطقۀ گیسکان استان بوشهر. نشریه محیط زیست طبیعی, 74(2), 264-277.
حسن, ا., محمدصادق, ف. ن., اعظم, ح. پ., & علی, ش. (1392). معرفی مجدد گور ایرانی (Equus hemionus onager) به طبیعت: مطالعه موردی منطقه حفاظت شده کالمند بهادران در استان یزد.
داد, ی., صوفی, رضایی, آبادیان, ع., منصور, & پوری, ق. (2024). ارزیابی شرایط زیستگاهی، چالش‌ها و راهکارهای مدیریت گوزن زرد ایرانی (Dama dama mesopotamica Brooke, 1875) در استان‌های خشک کشور. نشریه محیط زیست طبیعی.
راهداری. (2020). مدل سازی مطلوبیت زیستگاه خرس سیاه در بخشی از استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره. نشریه محیط زیست طبیعی, 73(3), 485-499.
زاده, ا., & سالم. (2017). نقش جوامع محلّی در حفاظت از گونه‎ های در خطر انقراض حیات وحش (مطالعة موردی: گوزن زرد ایرانی در استان خوزستان). جغرافیا و پایداری محیط, 7(2), 25-38.
ضیایی, د. (1403). پستانداران ایران.
فرهاد, ح. ط., باقر, ن. ب., & منا, ا. (2023). مدیریت تعارض و تهدیدهای گور ایرانی Equus hemionus onager در زیستگاه های طبیعی و مراکز تکثیر و معرفی مجدد در ایران.
الماسیه, کامران, محمدی, & جولایی. (2021). بررسی ارتباط‌های زیستگاهی گور ایرانی‏‏(‏ Equus hemionus onager‏) و مدل‌سازی‏ منطقه گذر این گونه از جاده در منطقه‏ حفاظت‌شده بهرام گور. فصلنامه علمی زیست شناسی جانوری تجربی, 9(4), 77-87.
محمدصادق, ف. ن., علیرضا, م., سهراب, ا., محمدرضا, ا. ز., & حسین, م. (1394). اولویت بندی حفاظتی پستانداران ایران برای مدیریت کارآمد.
محمود, ک., کاوه, ف. ا., & طاهر, ق. (1395). اطلس پستانداران ایران ( 0). جهاد دانشگاهی، واحد استان البرز (خوارزمی).
نیا, ف., محمدی, اشرفی, سهراب, زاده, ا., & محمدی. (2015). اولویت‌بندی حفاظتی پستانداران ایران برای مدیریت کارآمد. نشریه محیط‌زیست طبیعی, 68(3), 461-475.
Almasieh, K., & Kaboli, M. (2019). Assessment of landscape connectivity and prediction of migration corridors for the Baluchistan Black Bear (Ursus thibetanus gedrosianus Blanford, 1877) in the southeastern habitats, Iran. Iranian Journal of Applied Ecology, 8(1), 33-45.
Almasieh, K., Kaboli, M., & Beier, P. (2016). Identifying habitat cores and corridors for the Iranian black bear in Iran. Ursus, 27(1), 18-30.
Breitenmoser, U., Shavgulidze, I., Askerov, E., Khorozyan, I., Farhadinia, M., Can, Ö. E., Bilgin, C. C., & Zazanashvili, N. (2010). Leopard conservation in the Caucasus.
Crooks, K. R., & Sanjayan, M. (2006). Connectivity conservation (Vol. 14). Cambridge University Press.
Department of Environment (DoE), Fars Province, Iran., 2021. The simultaneous reproduction and restoration of Persian fallow deer and wild sheep species in Arjan-Perishan protected area with the approach of re-introducing the species to nature. 12 p. (In Persian)
Escobar, L. E., Awan, M. N., & Qiao, H. (2015). Anthropogenic disturbance and habitat loss for the red-listed Asiatic black bear (Ursus thibetanus): Using ecological niche modeling and nighttime light satellite imagery. Biological conservation, 191, 400-407.
Fahimi, H., Yusefi, G. H., Madjdzadeh, S. M., Damangir, A. A., Sehhatisabet, M. E., & Khalatbari, L. (2011). Camera traps reveal use of caves by Asiatic black bears (Ursus thibetanus gedrosianus)(Mammalia: Ursidae) in southeastern Iran. Journal of natural history, 45(37-38), 2363-2373.
Farhadinia, M. S., Moqanaki, E., & Adibi, M. (2016). Baseline information and status assessment of the Pallas’s cat in Iran. Cat News Special Issue, 10, 38-42.
Flack, N., Drown, M., Walls, C., Pratte, J., McLain, A., & Faulk, C. (2023). Chromosome-level, nanopore-only genome and allele-specific DNA methylation of Pallas's cat, Otocolobus manul. NAR Genomics and Bioinformatics, 5(2), lqad033.
Ghoddousi, A., Hamidi, A. K., Ghadirian, T., Ashayeri, D., Hamzehpour, M., Moshiri, H., Zohrabi, H., & Julayi, L. (2008). Territorial marking by the persian leopard (Panthera pardus saxicolor pocock, 1927) in Bamu National park, Iran. Zoology in the Middle East, 44(1), 101-103.
Greenspan, E., & Giordano, A. J. (2021). A rangewide distribution model for the Pallas’s cat (Otocolobus manul): identifying potential new survey regions for an understudied small cat. Mammalia, 85(6), 574-587.
Hayward, M. W., Henschel, P., O'Brien, J., Hofmeyr, M., Balme, G., & Kerley, G. I. (2006). Prey preferences of the leopard (Panthera pardus). Journal of Zoology, 270(2), 298-313.
Hemami, M., & Rabiei, A. (2002). The conservation of Persian fallow deer (Dama dama mesopotamica). 5th International Deer Biology Congress. Conference Proceedings,
Hemami, M.-R., & Momeni, M. (2013). Estimating abundance of the Endangered onager Equus hemionus onager in Qatruiyeh National Park, Iran. Oryx, 47(2), 266-272.
Khademi, T. G. (2014). A review of the biological status of Persian fallow deer (Dama mesopotamica), a precious and endangered animal species in Iran.
Momeni, M., Hemami, M., & Malekian, M. (2013). Abundance estimation and habitat associations of Persian wild ass in Qatruyieh National Park. Iranian Journal of Applied Ecology, 2(3), 37-48.
Moqanaki, E. M., Farhadinia, M. S., Mousavi, M., & Breitenmoser, U. (2010). Distribution and conservation status of the Eurasian lynx in Iran. Cat news, 53, 32-35.
Mousavi, M., Moqanaki, E., Farhadinia, M., Adibi, M., Rabiee, K., & Khosravi, S. (2016). The largest lesser cat in Iran–current status of the Eurasian lynx. Cat news, 10, 33-37.
Ross, S., Barashkova, A., Farhadinia, M., Appel, A., Riordan, P., Sanderson, J., & Munkhtsog, B. (2017). Otocolobus manul. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e. T15640A87840229. In.
Saltz, D., Rowen, M., & Rubenstein, D. I. (2000). The effect of space‐use patterns of reintroduced Asiatic wild ass on effective population size. Conservation biology, 14(6), 1852-1861.
Sanei, A., Mousavi, M., Kiabi, B. H., Masoud, M. R., Gord Mardi, E., Mohamadi, H., & Raeesi, T. (2016). Status assessment of the Persian leopard in Iran. Cat News Special Issue, 10, 43-50.
Sanei, A., Zakaria, M., & Hermidas, S. (2011). Prey composition in the Persian leopard distribution range in Iran. Asia Life Sciences Supplement, 7(1), 19-30.
Tatin, L., Darreh-Shoori, B. F., Tourenq, C., Tatin, D., & Azmayesh, B. (2003). The last populations of the Critically Endangered onager Equus hemionus onager in Iran: urgent requirements for protection and study. Oryx, 37(4), 488-491.
Werner, N. Y., Rabiei, A., Saltz, D., Daujat, J., Baker, K. (2015) Dama mesopotamica, (Version
Published in 2016), The IUCN Red List of Threatened Species, Available at:
https://www.iucn.org.
Yusefi, G. H., Faizolahi, K., Darvish, J., Safi, K., & Brito, J. C. (2019). The species diversity, distribution, and conservation status of the terrestrial mammals of Iran. Journal of Mammalogy, 100(1), 55-71.
Yusefi, G. H., Faizolahi, K., Darvish, J., Safi, K., & Brito, J. C. (2019). The species diversity, distribution, and conservation status of the terrestrial mammals of Iran. Journal of Mammalogy, 100(1), 55-71.
Ziaie, H. (2008). A Fied Guide to the Mammals of Iran. Tehran, Publishers: Wildlife Reconnaissance Center. 419p. In: Farsi.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار